Η Ομοιοπαθητική ασκείται πάνω από 200 χρόνια, αλλά μέχρι και σήμερα υπάρχει μια διαρκής αμφισβήτηση γύρω από αυτήν, κυρίως από τους συμβατικούς επιστημονικούς κύκλους. Αυτό οφείλεται από τη μία στην άγνοια για το πώς εφαρμόζεται το συγκεκριμένο θεραπευτικό σύστημα κι από την άλλη στην πεποίθηση ορισμένων πως τα ομοιοπαθητικά φάρμακα είναι μια παραπλάνηση, σκέτο απλό νερό, δηλαδή βασίζονται στο φαινόμενο του placebo (ψευδοφάρμακο).
Εξαιτίας όλου αυτού του αυθαίρετου σκεπτικισμού, η Ομοιοπαθητική δεν προστατεύεται και νομικά όπως θα έπρεπε, ως μια Ιατρική θεραπευτική μέθοδος, αφού ασκείται πολλές φορές από μη ιατρούς ή ιατρούς ελλιπώς εκπαιδευμένους. Επομένως, αυτό το νομικό και εκπαιδευτικό κενό, το οποίο θα έπρεπε να έχει καλυφθεί με την φροντίδα του κράτους και της Πανεπιστημιακής Κοινότητας, αποτελεί μια τροχοπέδη για την εξέλιξη της μεθόδου αλλά και το βασικότερο, την προστασία της υγείας των ασθενών.
Αξίζει όμως η ομοιοπαθητική την προσοχή μας; Κι εάν ναι, τι μπορεί να προσφέρει;
Τα ερωτήματα είναι πολλά, οι απαντήσεις δύσκολες και αρκετά εξειδικευμένες όσο εμβαθύνουμε στη θεωρία της Ομοιοπαθητικής, αλλά υπάρχουν συγκεκριμένες πληροφορίες που οφείλει να γνωρίζει κάποιος προτού εξαπολύσει κατηγορίες εναντίον της.
Στο συγκεκριμένο άρθρο υπάρχουν μερικές βιβλιογραφικές αναφορές των όσων αναφέρουμε (περισσότερες μελέτες μπορείτε να βρείτε στην ιστοσελίδα μας). Ξεκινώντας οφείλουμε να εξηγήσουμε τι είναι η Ομοιοπαθητική.
Τι είναι η Ομοιοπαθητική;
Είναι μια θεραπευτική μέθοδος κατά την οποία χορηγείται ένα ομοιοπαθητικό φάρμακο το οποίο επιλέγεται με βάση το σύνολο των συμπτωμάτων της προκείμενης νόσου που ομοιάζουν με την παθογενετική του δράση και είναι γνωστή από τις δοκιμές σε υγιή άτομα (proving). Αυτό το ομοιοπαθητικό φάρμακο έχει την ιδιότητα να προκαλεί τεχνητά μια νοσηρή κατάσταση πανομοιότυπη με εκείνη της προκείμενης προς θεραπεία περίπτωσης.(1) Αυτή η πειραματική διαπίστωση του S.Hahnemann , ήταν γνωστή από την εποχή του Ιπποκράτη: «Δια τα όμοια νόσος γίνεται και δια τα όμοια προσφερόμενα εκ νοσευόντων υγιαίνονται». (2).
Επομένως, η επιλογή ενός και μόνον φαρμάκου είναι εκείνη που θα οδηγήσει σε θεραπευτική πορεία τον οργανισμό, διότι η επιλογή του γίνεται με βάση την ιδιαίτερη συμπτωματολογική έκφραση τού κάθε οργανισμού και από τα τρία επίπεδά του: σωματικό, ψυχοσυναισθηματικό, διανοητικό-πνευματικό.
Λειτουργεί όμως η Ομοιοπαθητική;
Η Ιατρική είναι ο συγκερασμός τέχνης και επιστήμης μαζί. (3)
Ως τέχνη βασικό της στοιχείο είναι η παρατήρηση και ως επιστήμη χρειάζεται την έρευνα και γνώση από διαφορετικούς τομείς (φυσική, χημεία, βιολογία, μαθηματικά κτλ).
Η παρατήρηση στην Ομοιοπαθητική Ιατρική είναι θεμελιώδης.
Δεν βασιζόμαστε μόνον στις ιατρικές εξετάσεις, αλλά στη συνολική εξέταση του οργανισμού ώστε να πάρουμε τις πληροφορίες- συμπτώματα που θα μας οδηγήσουν στο σωστό φάρμακο. Ιδιαίτερη προσοχή όμως πρέπει να δοθεί στο γεγονός ότι ο Ομοιοπαθητικός Ιατρός δεν απεμπολεί τις ιατρικές εξετάσεις και μεθόδους που έμαθε στην Ιατρική Σχολή, ούτε βεβαίως αγνοεί τους ειδικούς συναδέλφους του. Ακολουθεί όμως έναν διαφορετικό τρόπο προσέγγισης του προβλήματος υγείας του ασθενούς του για να συνταγογράψει στο τέλος το «όμοιον» ως προς την παθολογία του ομοιοπαθητικό φάρμακο. Τι σημαίνει αυτό;
Τα συμπτώματα είναι η προσπάθεια του οργανισμού να επιβιώσει, δεν είναι η ασθένεια. Χωρίς συμπτώματα δεν θα βλέπαμε τις ασθένειες. Ακριβώς αυτή η ξεχωριστή κατά νόσο αλλά και οργανισμό αναπτυσσόμενη συμπτωματολογία είναι που μας καταδεικνύει πώς ο κάθε οργανισμός αντιδρά διαφορετικά ακόμη και στους ίδιους νοσογόνους παράγοντες.
Τα ομοιοπαθητικά φάρμακα είναι placebo; Τι δείχνουν οι έρευνες;
Με βάση τα παραπάνω έχουν πραγματοποιηθεί κατά καιρούς πολλές διπλές τυφλές μελέτες που επιβεβαιώνουν πως και τα Ομοιοπαθητικά φάρμακα «λειτουργούν» αλλά και η Ομοιοπαθητική προσφέρει αξιόλογα θεραπευτικά αποτελέσματα. Ορισμένες εξ αυτών:
1) Childhood diarrhea: Jacobs, J, Jimenez, LM, Gloyd, SS,Treatment of Acute Childhood Diarrhea with Homeopathic Medicine: A Randomized Double-blind Controlled Study in Nicaragua, Pediatrics, May, 1994,93,5:719-25.
2) Hayfever: Reilly D, Taylor M, McSharry C, et al.,Is homoeopathy a placebo response? controlled trial of homoeopathic potency, with pollen in hayfever as model,” Lancet, October 18, 1986, ii: 881-6.
3) ADD/ADHD: Frei, H, Everts R, von Ammon K, Kaufmann F, Walther D, Hsu-Schmitz SF, Collenberg M, Fuhrer K, Hassink R, Steinlin M, Thurneysen A. Homeopathic treatment of children with attention deficit hyperactivity disorder: a randomised, double blind, placebo controlled crossover trial.Eur J Pediatr., July 27,2005,164:758-767.
4) Is Evidence for Homoeopathy Reproducible?
Reilly, M. Taylor, N. Beattie, et al. Lancet, December 10, 1994, 344:1601-6
Για εκείνες τις μελέτες που παρουσιάζονται κατά καιρούς, έχοντας αποτελέσματα που υποτίθεται ότι δείχνουν την ανεπάρκεια της Ομοιοπαθητικής, οφείλουμε να έχουμε υπόψιν πώς δεν γνωρίζουμε εάν δόθηκαν τα σωστά Ομοιοπαθητικά φάρμακα, ούτε τη γνώση των ερευνητών στο αντικείμενο της Ομοιοπαθητικής.
Πώς λειτουργεί το ομοιοπαθητικό φάρμακο;
Όσον αφορά στο πώς λειτουργεί το ομοιοπαθητικό φάρμακο, αυτό αποτελεί ένα πολύ μεγάλο αλλά σημαντικό κεφάλαιο, όχι μόνο για την Ομοιοπαθητική αλλά και την Ιατρική γενικότερα, το οποίο είναι σε συνεχή μελέτη και έρευνα. Υπάρχουν καταρχάς πολλές μετα-αναλύσεις που επισημαίνουν πως το ομοιοπαθητικό φάρμακο δεν είναι placebo («ψευδοφάρμακο»). (6,7,8,9).
Αυτό αποδεικνύεται και με την ύπαρξη της θεραπευτικής επιδείνωσης, δηλαδή την έξαρση της υπάρχουσας συμπτωματολογίας σε ένα περιστατικό (πχ αύξηση των πονοκεφάλων ή της ατοπικής δερματίτιδας) για μικρό χρονικό διάστημα μετά την έναρξη της ομοιοπαθητικής αγωγής, καταδεικνύοντας την αντίδραση του οργανισμού στο θεραπευτικό ερέθισμα του ομοιοπαθητικού φαρμάκου. Μην ξεχνάμε, τα συμπτώματα δείχνουν την προσπάθεια του οργανισμού για ομοιόσταση απέναντι σε ένα νοσογόνο ερέθισμα, κι όχι τη νόσο αυτή καθαυτή, γι αυτό διαφέρουν από οργανισμό σε οργανισμό. Για παράδειγμα, σε μια ίωση το εμπύρετο εκδηλώνεται με ζεστό κεφάλι, κρύα άκρα και ανησυχία σε έναν ασθενή και σε έναν άλλον με ζέστη σε όλο το σώμα, επιθυμία για κρύο νερό και φόβο.
Όσον αφορά το Ομοιοπαθητικό φάρμακο και την λειτουργία του, αναφέρεται πως επειδή είναι υπεραραιωμένο διάλυμα και με βάση τον νόμο του Avogadro , η δράση του δεν «υπακούει» στους κλασσικούς νόμους της χημείας. (δηλ. μετά από τόσες αραιώσεις δεν υπάρχει μόριο της αρχικής ουσίας στο τελικό διάλυμα). Είναι όμως έτσι ;
Το Ομοιοπαθητικό φάρμακο
Δεν είναι ένα απλό υπερ -αραιωμένο διάλυμα και αυτό είναι ένα από τα κύρια λάθη-παραλείψεις των επικριτών, λόγω άγνοιας. Η τεχνική με την οποία προετοιμάζεται ονομάζεται δυναμοποίηση και σημαίνει πως μεταξύ της κάθε αραίωσης πραγματοποιούνται ισχυρές κρούσεις του διαλύματος. Τι σημαίνει αυτό πρακτικά: πως το τελικό προϊόν δεν είναι ένα απλό διάλυμα αλλά εμπεριέχει νανοσωματίδια, τα οποία έχουν διαπιστωθεί σε μελέτες. (2,3). Όμως υπάρχουν πολύ πιο σύνθετα φαινόμενα (όρμηση, διασταυρούμενη προσαρμοστικότητα, μνήμη του νερού κ.α) (10,15,16,17), τα οποία μελετώνται και δίνουν ερμηνεία για τη δράση των ομοιοπαθητικών φαρμάκων.
Η Ομοιοπαθητική μέρος της Ιατρικής
Όπως διαπιστώνει κανείς η Ομοιοπαθητική δεν αποτελεί μια «επιτηδευμένη τυχαιότητα» για την Ιατρική. Είναι μέρος της Ιατρικής επιστήμης και έρχεται να προσθέσει στη θεραπευτική μέσω της παρατήρησης, αρχικά, αλλά και της έρευνας. Η Ιατρική είναι μια και οι μέθοδοι οφείλουν να προσαρμόζονται κατά περίπτωση προς όφελος της υγείας των ασθενών.
Αξίζει να σημειωθούν δύο πράγματα. Στην Ιατρική δεν έχουμε εισάγει νόμους αυτούσιους ιατρικούς όπως σε όλες τις κλασσικές επιστήμες. Η δυσκολία κατανόησης του ανθρωπίνου όντος συνολικά αλλά και η προσπάθεια της μοντελοποίησής του ξεφεύγει από τα στενά όρια αντίληψής μας. Όμως υπάρχουν άνθρωποι που αφιερώθηκαν στην κατανόηση και μελέτη της ανθρώπινης φύσης και της θεραπείας της. Ένας εξ αυτών, ο Καθ. Γ. Βυθούλκας (εναλλακτικό βραβείο Νόμπελ), ο οποίος εισήγαγε τα Επίπεδα Υγείας, θέτοντας νόμους όχι μόνο για την Ομοιοπαθητική αλλά και την Ιατρική γενικότερα. (18)
Με βάση τα παραπάνω, θα κλείσουμε το παρόν άρθρο, λέγοντας πως η Ομοιοπαθητική δεν θεραπεύει ασθένειες αλλά ασθενείς. Δεν θεραπεύει τα πάντα, αλλά μπορεί να επέμβει σε πολύ μεγάλο βάθος και ουσιαστικά στον ανθρώπινο οργανισμό σε πλήθος παθολογιών για την αντιμετώπιση των οποίων είναι αναγκαία η εφαρμογή της μόνον από ιατρούς, άρτια εκπαιδευμένους.
Βιβλιογραφία:
1)S.Hahnemann. «Όργανον της θεραπευτικής Τέχνης». Αφορισμός 24.
2) Ιπποκράτης. «Περί τόπων των κατ΄άνθρωπoν»
3)C. Panda .Medicine: Science or Art?
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3190445/
4) https://www.huffingtonpost.com/dana-ullman/dysfunction-at-wikipedia-_b_5924226.html
Ορισμένες (λίγες) ακόμη αναφορές:
Osteoarthritic Pain: A Comparison of Homeopathy and Acetaminophen N. Shealy, MD, R.P. Thomlinson, V. Borgmeyer American Journal of Pain Management, 1998;8:89-91
Homeopathic vs. Conventional Treatment of Vertigo: A Randomized Double-Blind Controlled Clinical Study.
5) Weiser, W. Strosser, P. Klein. Archives of Otolaryngology-Head and Neck Surgery, August, 1998, 124:879-885.
Homeopathic treatment of Japanese patients with intractable atopic dermatitis.
Itamura R, Hosoya R. 2003 Apr;92(2):108-14.
Department of Dermatology, Obitsu Sankei Hospital, Saitama, Japan.
6)Taylor, MA, Reilly, D, Llewellyn-Jones, RH, et al., Randomised controlled trial of homoeopathy versus placebo in perennial allergic rhinitis with overview of four trial Series,BMJ, August 19, 2000, 321:471-476.
7) Kleijnen J, Knipschild P ter Riet G. Clinical trials of homoeopathy. BMJ1991, 302, 316-23
8)Jacobs J, Jonas WB, Jimenez-Perez M, Crothers D,Homeopathy for Childhood Diarrhea: Combined Results and Metaanalysis from Three Randomized, Controlled Clinical Trials,Pediatr Infect Dis J, 2003;22:229-34.
9) Kassab S, Cummings M, Berkovitz S, van Haselen R, Fisher P.Homeopathic medicines for adverse effects of cancer treatments. Cochrane Database of Systematic Reviews 2009, Issue 2.
10) Montagnier L, Aissa J, Ferris S, et al, Electromagnetic Signals Are Produced by Aqueous Nanostructures Derived from Bacterial DNA Sequences. Interdiscip Sci Comput Life Sci (2009) 1: 81-90.
11) Karatsoreos IN, McEwen BS. Psychobiological allostasis: resistance, resilience and vulnerability. Trends Cogn Sci. 2011;15(12):576–584. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/22078931
12) Barabasi AL, Gulbahce N, Loscalzo J. Network medicine: a network-based approach to human disease. Nat Rev Genet. 2011;12(1):56–68. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/21164525
13) Danese A, McEwen BS. Adverse childhood experiences, allostasis, allostatic load, and age-related disease. Physiol Behav. 2012;106(1):29–39. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/21888923
14)Demirovic D, Rattan SI. Establishing cellular stress response profiles as biomarkers of homeodynamics, health and hormesis. Exp Gerontol. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/22525591
15) Iavicoli I, Calabrese EJ, Nascarella MA. Exposure to nanoparticles and hormesis. Dose Response. 2010;8(4):501–517. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/21191487
16)Brodsky SV, Goligorsky MS. Endothelium under stress: local and systemic messages. Semin Nephrol. 2012;32(2):192–198. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/22617768
17) Iris R Bell, Mary Koithan. A model for homeopathic remedy effects: low dose nanoparticles, allostatic cross-adaptation, and time-dependent sensitization in a complex adaptive system. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3570304/
18) George Vithoulas, Erik Van Woensel, “Levels of Health”.
